Hindistan - Pakistan Arasındaki Keşmir Sorunu

 

Hindistan, Pakistan ve Çin'in arasında yer alan Keşmir; 1947'de Hindistan Alt Kıtasının bölünmesinden bu yana, Hindistan ve Pakistan arasında birçok anlaşmazlığa konu oldu. Ağustos 1947'de İngiliz sömürgesinden kurtulan Hint Yarımadası Pakistan ve Hindistan olmak üzere ikiye ayrıldı. İki ülkenin sınırları İngilizler tarafından belirlendi. Müslüman nüfusun çoğunlukta olduğu bölgeler Pakistan'a, Hindu nüfusun çoğunlukta olduğu bölgeler ise Hindistan'a bırakıldı. Fakat Keşmir'in Hindistan'a mı yoksa Pakistan'a mı bırakılacağına halkın karar vermesi istendi. 

Nüfusunun %90'ı Müslüman olan Keşmir halkı, Pakistan'a katılmayı seçse de, dönemin Prensi Hari Singh, Keşmir'in Hindistan'a katılmasına karar verdi.  Müslüman Keşmir halkı bu karara karşı çıkarak Prense karşı isyan başlattı. Artan protestoların önüne geçemeyen Prens, isyanı bastırmak için Hindistan'dan yardım istedi. Prens'in bu isteği üzerine Yeni Delhi yönetimi tarafından bölgeye askerler gönderildi. Buna karşılık Pakistan da bölge halkını ve Pakistanlı mücahitleri korumak için Keşmir'e askerlerini gönderdi. Taraflar 22 Ekim 1947'de ilk kez savaştı. Savaş, Birleşmiş Milletlerin (BM) ara buluculuk yapmasıyla, 1 Ocak 1949'da imzalanan ateşkes anlaşmasıyla sona erdi.

Anlaşmaya göre; taraflar askerlerini Keşmir bölgesinden geri çekecek ve Keşmir'in hangi ülkeye katılacağına, BM gözetiminde yapılacak olan halk oylaması ile karar verilecekti. Fakat Hindistan anlaşmaya uymayarak askerlerini geri çekmedi ve bazı bölgeleri işgal etti. İşgal ettiği bölgeleri de Cammu Keşmir adı altında kendine bağladı. Cammu Keşmir bugün Hindistan'da Müslüman nüfusun en yoğun olduğu

bölge konumunda. Hindistan Anayasası'na Cammu Keşmir'in demografik yapısını korumak için 370'inci madde eklendi. Bu maddeye göre Cammu Keşmir bölgesi ( eyalet meclisi, iletişim, savunma, finans ve dış ilişkiler dışında) kendi yasalarını düzenlemekte  serbest bırakılmıştı. Fakat 5 Ağustos 2019'da, Cammu Keşmir'e ayrıcalık tanıyan bu madde kaldırıldı. Yani artık Cammu Keşmir bölgesi diğer Hint vatandaşlarına uygulanan yasalara göre yönetilmeye başlandı. Ayrıca yeni yasaya göre bölge; Cammu Keşmir Birlik Toprağı ve Ladakh Birlik Toprağı olarak ikiye ayrıldı.

Pakistan ise kendi kontrolü altında olan Keşmir bölgesini Azad Keşmir (Bağımsız Keşmir) ve Gilgit Baltistan (Kuzey Bölgeler) olmak üzere iki özerk bölge ilan etti. Şu anda Keşmir'in %45'i Hindistan, %35'i Pakistan ve %20si ise Çin kontrolü altındadır. 

İki ülke arasında 1965 ve 1999 yıllarında da aynı nedenlerle savaşlar yapıldı. Günümüzde de Keşmir sorunu halâ çözülebilmiş değil.